zonneallergie, wat is het precies? Zonneallergie, medisch bekend als polymorfe lichteruptie (PMLE), is een huidaandoening waarbij de huid overgevoelig reageert op zonlicht. Dit betekent dat de huid een allergische reactie vertoont wanneer deze wordt blootgesteld aan ultraviolet (UV) licht van de zon, en soms ook aan kunstmatige UV-bronnen zoals zonnebanken. Hoewel iedereen symptomen van zonneallergie kan ontwikkelen, komt het vaker voor bij vrouwen en mensen met een lichtere huid.

De klachten van zonneallergie treden meestal op tijdens de eerste blootstelling aan zonlicht in het voorjaar of wanneer iemand naar een zonnige bestemming reist. In veel gevallen vermindert de gevoeligheid voor zonlicht na verloop van tijd, doordat de huid geleidelijk went aan de straling.

Wat vindt u hier over een zonneallergie?

Op deze pagina vindt u onder andere;

  • Symptomen die horen bij een zonneallergie.
  • Hoe ontstaat een zonneallergie?
  • Welke behandelingsmogelijkheden zijn er?
  • Soorten zonneallergie
  • Veelgestelde vragen
  • Hoe kunt u een afspraak maken?

Symptomen bij een zonneallergie

De uitslag en andere klachten verschijnen doorgaans op huiddelen die niet vaak aan zonlicht worden blootgesteld, zoals: nek, decolleté, bovenkant van de armen, onderbenen en handruggen. Opvallend is dat de gezichtshuid vaak minder last heeft, omdat deze doorgaans meer gewend is aan zonlicht en beter beschermd wordt door talg. Hier zijn de meest voorkomende symptomen:

  • Roodheid
  • Warme huid
  • Jeuk
  • Uitslag
  • Zwelling
  • Pijn

Roodheid

Roodheid, ook wel erytheem genoemd, is een van de meest voorkomende symptomen van een zonneallergie, ook bekend als polymorfe lichteruptie (PMLE). Het ontstaat door een overgevoelige reactie van de huid op ultraviolet (UV) licht van de zon, waarbij het immuunsysteem UV-licht als een bedreiging ziet. Dit leidt tot de afgifte van ontstekingsstoffen zoals histamine, die de bloedvaten in de huid verwijden en een rode, geïrriteerde huid veroorzaken. De roodheid gaat vaak gepaard met andere klachten, zoals jeuk, branderigheid en zwelling. De ernst en duur van de roodheid variëren per persoon. Bij milde reacties verdwijnt de roodheid meestal binnen enkele uren, terwijl ernstigere gevallen enkele dagen kunnen aanhouden. Herhaalde blootstelling aan zonlicht kan de klachten verergeren of verlengen.

Warme, branderige huid

Een warme huid is een veelvoorkomend symptoom bij een zonneallergie. Dit gevoel van warmte ontstaat door een ontstekingsreactie in de huid, veroorzaakt door blootstelling aan ultraviolet (UV) licht. Bij een zonneallergie reageert het immuunsysteem overmatig op UV-straling, wat leidt tot verwijding van de bloedvaten en een verhoogde doorbloeding in het aangedane gebied. Hierdoor kan de huid warm aanvoelen, soms zelfs branderig.

Jeuk

Jeuk bij een zonneallergie is een veelvoorkomend en vaak hinderlijk symptoom. Het ontstaat door een overmatige reactie van het immuunsysteem op blootstelling aan ultraviolet licht. Wanneer de huid wordt blootgesteld aan zonlicht, herkent het immuunsysteem de UV-straling als een bedreiging en reageert met de vrijmaking van ontstekingsstoffen zoals histamine. Deze stoffen irriteren de zenuwuiteinden in de huid, wat leidt tot een intens jeukend gevoel.

Uitslag

Bij een zonneallergie kan de uitslag verschillende vormen aannemen, waaronder bultjes, blaasjes en urticaria. Elk van deze verschijnselen heeft specifieke kenmerken die helpen om ze van elkaar te onderscheiden.

Bultjes
Bultjes zijn kleine, harde, rode of huidkleurige verhevenheden die vaak verspreid over het getroffen gebied voorkomen. Ze ontstaan door ontsteking in de oppervlakkige lagen van de huid en worden veroorzaakt door een lokale immuunreactie op UV-straling. Bultjes kunnen jeuken en soms een ruw aanvoelende huid veroorzaken, maar bevatten geen vocht.

Blaasjes
Blaasjes zijn kleine, met vocht gevulde verhevenheden op de huid die vaak fragiel zijn. Ze ontstaan wanneer de huid door ontsteking beschadigd raakt en vocht zich ophoopt onder de bovenste huidlaag. Blaasjes kunnen gepaard gaan met een branderig gevoel of irritatie en zijn gevoeliger voor beschadiging, wat kan leiden tot open wondjes of korstvorming.

Urticaria
Urticaria, ofwel netelroos, manifesteert zich als grote, licht verheven plekken die vaak bleek van kleur zijn met een rode rand. Deze plekken ontstaan snel na blootstelling aan een trigger, zoals zonlicht, en kunnen zich snel over het lichaam verspreiden. Urticaria is vaak intens jeukend en kan in tegenstelling tot bultjes en blaasjes binnen enkele uren verdwijnen zonder blijvende schade. Bij een zonneallergie komt urticaria minder vaak voor dan bultjes en blaasjes, maar het kan voorkomen bij mensen met een extreem gevoelige huid.

Vlekken
Vlekken zijn vlakke huidverkleuringen die rood of donkerder kunnen zijn dan de omliggende huid. Ze ontstaan door verwijding van de bloedvaten in de huid als reactie op ontsteking door UV-straling. In tegenstelling tot bultjes of blaasjes zijn vlekken niet verheven en voelen ze glad aan. Vlekken zijn vaak scherp begrensd en komen voor op huidgebieden die direct aan zonlicht zijn blootgesteld. Ze kunnen gepaard gaan met jeuk of een branderig gevoel, maar verdwijnen meestal binnen enkele dagen na het vermijden van verdere blootstelling.

Hoe ontstaat een zonneallergie?

Een zonneallergie ontstaat door een abnormale reactie van het immuunsysteem op blootstelling aan ultraviolet (UV) licht, afkomstig van de zon of kunstmatige bronnen zoals zonnebanken. Bij mensen met een zonneallergie herkent het immuunsysteem stoffen die in de huid worden geactiveerd door UV-straling als schadelijk, hoewel deze dat normaal niet zijn. Dit leidt tot een ontstekingsreactie, waarbij het lichaam ontstekingsstoffen zoals histamine vrijmaakt. Deze stoffen veroorzaken symptomen zoals roodheid, jeuk en huiduitslag. De gevoeligheid voor UV-straling speelt hierbij een belangrijke rol, waarbij UV-A-straling vaak de oorzaak is omdat deze dieper in de huid doordringt. Daarnaast kan een genetische aanleg ervoor zorgen dat sommige mensen vatbaarder zijn voor zonneallergie. Andere factoren, zoals het gebruik van bepaalde medicijnen, cosmetica of parfum, kunnen de huid extra gevoelig maken voor zonlicht. Zonneallergie komt vaak voor tijdens de eerste blootstelling aan intens zonlicht, bijvoorbeeld in het voorjaar of tijdens een vakantie naar een zonnige bestemming, wanneer de huid nog niet gewend is aan de straling. De reactie kan zich uiten in verschillende huidklachten, afhankelijk van de ernst en de gevoeligheid van de persoon.

Met welke test kunt u bepalen of u een zonneallergie heeft?

Volgens de richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV) wordt de diagnose zonneallergie meestal gesteld op basis van het klinische beelden de anamnese. Specifieke tests, zoals een fototest of fotopatchtest, worden in de praktijk zelden toegepast en zijn vooral voorbehouden aan gespecialiseerde dermatologische centra.

Welke behandelingsmogelijkheden zijn er?

De behandeling van zonneallergie kan worden onderverdeeld in medicatie, leefstijlmaatregelen en overige interventies:

  • Medicatie
    Voor acute klachten zoals jeuk kunnen antihistaminica worden gebruikt om de allergische reactie te verminderen. Bij ernstigere ontstekingen en roodheid kan een arts corticosteroïdcrèmes voorschrijven om de ontsteking te remmen. In uitzonderlijke gevallen kan systemische medicatie, zoals immuunmodulerende middelen, worden overwogen bij ernstige vormen van zonneallergie.
  • Leefstijl
    Het vermijden van directe blootstelling aan de zon, vooral tijdens piekuren tussen 11.00 en 15.00 uur, is essentieel. Draag beschermende kleding, zoals lange mouwen, hoeden en zonnebrillen, om de huid te bedekken. Gebruik dagelijks een zonnebrandcrème met minimaal SPF 30 en breed spectrum, en breng deze regelmatig opnieuw aan. Vermijd daarnaast zonnebanken en bouw blootstelling aan de zon geleidelijk op om de huid te laten wennen aan UV-straling.
  • Overig
    In sommige gevallen kan fototherapie (lichttherapie) worden ingezet om de huid langzaam te laten wennen aan UV-straling, wat de kans op een reactie vermindert. Als de allergie mogelijk wordt uitgelokt door medicatie of cosmetica, is het belangrijk deze producten te identificeren en te vermijden. Bij twijfel of complexe klachten kan een dermatoloog aanvullende onderzoeken of behandelingen adviseren.

Met deze aanpak kan zonneallergie effectief worden beheerst en kunnen toekomstige reacties worden voorkomen.

Soorten zonneallergieën

Zonneallergie omvat verschillende typen huidreacties die worden veroorzaakt door blootstelling aan zonlicht. Hieronder een overzicht van de belangrijkste soorten:

  • Polymorfe lichteruptie (PMLE)
    De meest voorkomende vorm van zonneallergie, gekenmerkt door rode vlekken, jeukende bultjes of uitslag die enkele uren tot dagen na blootstelling aan zonlicht ontstaat. Het komt vaak voor in het voorjaar of na een periode van weinig zonblootstelling.
  • Chronische actinische dermatitis (CAD)
    Een ernstigere vorm van zonneallergie waarbij de huid chronisch gevoelig blijft voor zonlicht. Het kan leiden tot eczeemachtige plekken die rood, schilferig en jeukend zijn. Dit type komt vaker voor bij oudere mannen en kan gepaard gaan met een verminderde tolerantie voor andere lichtbronnen.
  • Fotoallergische reactie
    Deze reactie ontstaat door een combinatie van zonlicht en een stof zoals een medicijn, cosmetica of parfum. Het immuunsysteem reageert abnormaal, wat leidt tot roodheid, jeuk en blaasjes. De uitslag verschijnt vaak niet direct, maar enkele uren tot dagen na blootstelling.
  • Fototoxische reactie
    Dit is geen echte allergie, maar een overgevoelige reactie waarbij een chemische stof op de huid, zoals een medicijn of verzorgingsproduct, bij blootstelling aan UV-licht huidirritatie veroorzaakt. Symptomen zijn meestal beperkt tot de blootgestelde huid en lijken op ernstige zonnebrand.
  • Photophytische dermatitis
    Dit is een specifieke vorm van zonneallergie die wordt veroorzaakt door de combinatie van zonlicht en bepaalde stoffen in planten. Bekende voorbeelden zijn furocoumarines in berenklauw, citrusvruchten of selderij. Bij contact met deze planten en blootstelling aan zonlicht kunnen rode, pijnlijke plekken en blaasjes ontstaan, vaak in een patroon dat overeenkomt met het contact met de plant.
  • Actinische prurigo
    Een zeldzame, erfelijke vorm van zonneallergie, waarbij jeukende knobbeltjes en eczeemachtige plekken optreden. Deze aandoening komt vaker voor bij mensen met een donkere huid en bij inheemse volkeren in Amerika.

Artikel geschreven door: Jamy van den Brink (Huidtherapeut)

Gecontroleerd door: Folkert Blok (Dermatoloog)

Datum publicatie: 12 augustus 2024

Datum laatste wijziging: 2 januari 2025

Veelgestelde vragen over een zonneallergie

Wat is een zonneallergie?

Zonneallergie is een overgevoelige reactie van de huid op blootstelling aan ultraviolet (UV) licht, resulterend in symptomen zoals jeukende bultjes, roodheid en soms blaasjes.

Wat zijn de symptomen van zonneallergie?

Typische symptomen zijn jeukende rode bultjes of blaasjes op de huid die aan de zon is blootgesteld, zoals het gezicht, de nek, decolleté, handen en armen. De huid kan ook gespannen, warm en rood aanvoelen.

Hoe ontstaat zonneallergie?

De exacte oorzaak is niet volledig bekend, maar het lijkt erop dat bij sommige mensen de bescherming van de huidcellen verzwakt is, waardoor hun huid niet in staat is de opgewekte vrije radicalen aan te pakken en dus cellen kunnen beschadigen. Wanneer hun huid dan wordt blootgesteld aan licht, reageert die door de immuunfunctie overmatig te activeren, met als resultaat een rode en ontstoken huid.

Wie loopt het meeste risico op zonneallergie?

Zonneallergie komt vaker voor bij mensen met een lichte huidskleur, rood of blond haar en lichte ogen. Ook hebben meer vrouwen dan mannen er last van.

Hoe kan ik zonneallergie voorkomen?

Om zonneallergie te voorkomen, is het belangrijk om blootstelling aan de zon geleidelijk op te bouwen en zonnebrandcrème met uv-A- en uv-B-bescherming te gebruiken. Het vermijden van de zon tussen 11.00 en 15.00 uur en het dragen van beschermende kleding, zoals een zonnehoed of zonneklep, kan ook helpen.

Wat moet ik doen als ik een zonneallergie krijg?

Bij een zonneallergie is het belangrijk om uit de zon te blijven en de huid te beschermen tegen verdere blootstelling. De uitslag verdwijnt meestal vanzelf na een dag of 7 à 10. Bij ernstige klachten kunnen verkoelende crèmes of zalven met levomenthol helpen tegen de jeuk en zwelling. In sommige gevallen kan de huisarts een corticosteroïdzalf of prednisolon voorschrijven.

Kan zonneallergie plotseling ontstaan?

Ja, een zonneallergie kan plotseling ontstaan, zelfs als je huid voorheen goed tegen zonlicht kon. Het komt vaak voor in het voorjaar, wanneer de huid nog niet gewend is aan de zon.

Is zonneallergie hetzelfde als zonnebrand?

Nee, zonneallergie is een overgevoelige reactie van de huid op zonlicht, terwijl zonnebrand het gevolg is van overmatige blootstelling aan UV-straling, wat leidt tot directe huidbeschadiging.

Kan ik een zonneallergie ontwikkelen door het gebruik van bepaalde medicijnen?

Ja, bepaalde medicijnen kunnen in combinatie met zonlicht huiduitslag veroorzaken. Denk aan antibiotica, antischimmelmiddelen, ontstekingsremmers, medicijnen tegen acne, antidepressiva en medicijnen bij diabetes.

Is zonneallergie erfelijk?

Erfelijkheid kan een rol spelen bij het ontwikkelen van een zonneallergie. Mensen met een familiegeschiedenis van zonneallergie hebben een grotere kans om het zelf te ontwikkelen.

 

Helpt zonnebrandcrème bij zonneallergie?

Ja, zonnebrandcrème kan zonneallergie helpen voorkomen door de huid te beschermen tegen UV-straling. Kies een breed-spectrum zonnebrandcrème met minimaal SPF 30 om zowel UV-A- als UV-B-straling te blokkeren, aangezien beide soorten straling een allergische reactie kunnen uitlokken.

Wat is beter bij zonneallergie: fysische of chemische zonnebrandcrème?

Fysische zonnebrandcrèmes zijn meestal beter geschikt voor mensen met zonneallergie. Ze bevatten minerale filters zoals zinkoxide of titaniumdioxide, die UV-stralen weerkaatsen in plaats van absorberen. Dit verkleint de kans op een huidreactie en is vaak zachter voor gevoelige huidtypen.

Welke ingrediënten in zonnebrandcrème moet ik vermijden bij zonneallergie?

Vermijd chemische filters zoals oxybenzone, octinoxate en avobenzone, omdat deze de huid kunnen irriteren en in sommige gevallen een allergische reactie kunnen verergeren. Ook geurstoffen, alcohol en parabenen kunnen irritatie veroorzaken en moeten worden vermeden bij een gevoelige huid.

Meer soorten allergieën

Beroepsallergie

Beroepsallergieën ontstaan wanneer mensen allergisch worden voor stoffen waarmee ze regelmatig in contact komen tijdens hun werk.

Meer over beroepsallergie

Contactallergie

Contactallergie, wat is het het precies? Contactallergie, ook wel allergische contactdermatitis genoemd, ontstaat wanneer de huid in aanraking komt met een allergeen, wat leidt tot een allergische reactie. Deze reactie wordt veroorzaakt door stoffen die normaal gesproken onschadelijk zijn, zoals nikkel, latex, parfum, of bepaalde chemicaliën in cosmetica en schoonmaakmiddelen.

Meer over contactallergie

Geneesmiddelallergie

Een reactie van het immuunsysteem op bepaalde medicijnen die kan leiden tot symptomen zoals huiduitslag, jeuk, zwelling, ademhalingsproblemen.

Meer over geneesmiddelallergie

Insectengifallergie

Insectengifallergie, wat is het het precies?
Insectengifallergie is een allergische reactie op het gif dat sommige insecten injecteren wanneer ze steken. Het komt voornamelijk voor bij steken van wespen, bijen, horzels en soms ook mieren. Een insectengifallergie ontstaat wanneer het immuunsysteem overdreven reageert op de eiwitten in het gif, waardoor er een allergische reactie ontstaat. Dit kan variëren van milde symptomen, zoals zwelling en roodheid op de plek van de steek, tot ernstige systemische reacties die het hele lichaam treffen.

Meer over insectengifallergie

Luchtwegallergie

Een luchtwegallergie, ook wel inhalatieallergie genoemd, ontstaat wanneer je kleine deeltjes inademt, zoals pollen, huisstofmijt, schimmelsporen en dierlijke huidschilfers. Deze deeltjes worden allergenen genoemd. Wanneer ze in je luchtwegen terechtkomen, kan je immuunsysteem overreageren en een allergische reactie veroorzaken.

Meer over luchtwegallergie

Voedselallergie

Een abnormale reactie op bepaalde eiwitten in voedsel die kan leiden tot symptomen zoals huiduitslag, zwelling, en ademhalingsproblemen.

Meer over voedselallergie
Contact

Afspraak maken?

Om bij Allergie Centra Nederland een afspraak te kunnen maken hebben wij een verwijzing nodig van uw huisarts of specialist. Zodra wij deze hebben ontvangen plannen wij graag een afspraak met u in. U mag ons natuurlijk ook altijd zelf bellen.

📢 Belangrijke mededeling

Vanwege een werkbezoek in het buitenland zijn wij gesloten voor patiëntenzorg van dinsdag 11 februari tot en met vrijdag 21 februari.

📩 Vragen? Neem contact met ons op via het contactformulier of info@allergiecentra.nl.
Bij telefonisch contact wordt u verbonden met een callcenter; zij noteren uw vraag, en wij nemen zo snel mogelijk contact met u op. Tijdens ons werkbezoek in het buitenland gebeurt dit per e-mail vanwege beperkte telefonische bereikbaarheid en het tijdverschil.

📅 Afspraak maken? Dat kan weer vanaf 24 februari.

Bedankt voor uw begrip!