Een metaalallergie, wat is het precies?

Een metaalallergie is een contactallergie waarbij de huid overgevoelig reageert op bepaalde metalen zoals nikkel, chroom of kobalt. Bij contact met deze metalen — bijvoorbeeld via sieraden, brillen of werkmaterialen — kan de huid rood, jeukend en eczeemachtig worden. Vooral mensen die beroepsmatig veel met metalen werken, zoals kappers, bouwvakkers of zorgverleners, lopen extra risico op het ontwikkelen van deze allergie.

Wat vindt u hier over een beroepsallergie in de zorg?

Op deze pagina vindt u onder andere;

  • Risicoberoepen
  • Veelvoorkomende metaalallergieën
  • Symptomen van een metaalallergie
  • Hoe ontstaat een metaalallergie?
  • Hoe verloopt de testprocedure?
  • Welke behandelingsmogelijkheden zijn er?
  • Hoe kunt u een afspraak maken?
  • Veel gestelde vragen

Risicoberoepen

Risicoberoepen voor een metaalallergie zijn onder andere:

  • Kappers – door gebruik van metalen klemmen, scharen en haarkleurmiddelen met nikkel of kobalt

  • Bouwvakkers en metselaars – vanwege blootstelling aan cement dat chroom(VI) bevat

  • Schoonmakers – door frequent contact met metalen oppervlakken en schoonmaakmiddelen

  • Zorgverleners en tandartsen – door contact met metalen instrumenten

  • Metaalbewerkers en lassers – vanwege direct contact met metalen en metaalstof

  • Sieradenmakers en juweliers – door langdurige aanraking met nikkelhoudende materialen

Veelvoorkomende metaalallergieën

Bij metaalallergieën reageert het immuunsysteem overgevoelig op specifieke metaalionen die vrijkomen bij contact met de huid. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende metalen die allergische reacties kunnen veroorzaken, inclusief de chemische naam en waar ze vaak in voorkomen:

 

Metaal Chemische vorm Voorkomende materialen
Nikkel (Ni) Nikkelsulfaat Sieraden, brillen, telefoons, muntgeld
Chroom (Cr) Kaliumdichromaat (Cr(VI)) Cement, leer, verf, RVS
Kobalt (Co) Kobaltsulfaat Cosmetica, keramiek, batterijen
Goud (Au) Goudzouten Sieraden, tandheelkundige materialen
Palladium (Pd) Palladiumchloride Kroon- en brugwerk, elektronica, sieraden
Titanium (Ti) Titaniumdioxide Implantaten, zonnebrand, medicijnen
Aluminium (Al) Aluminiumhydroxide/-chloride Vaccins, deodorants, keukengerei

 

Symptomen van een metaalallergie

De symptomen van een metaalallergie treden meestal enkele uren tot dagen na contact met het metaal op en zijn typisch voor een allergisch contacteczeem. Veelvoorkomende klachten zijn:

  • Jeuk op de plek van contact (vaak heftig en aanhoudend)

  • Roodheid en een branderig gevoel van de huid

  • Zwelling van de huid

  • Schilfering of een droge, gebarsten huid

  • Blaasjes die kunnen openbarsten en vocht afscheiden (nattend eczeem)

  • Korstvorming bij chronisch contact

  • Verdikking

  • Verkleuring van de huid bij langdurige blootstelling

Deze klachten verschijnen vaak op specifieke plekken, zoals de oren (oorbellen), nek (kettingen), polsen (horloges, armbanden), buik (broekknopen) of handen (beroepsmatig contact). Bij aanhoudende blootstelling kan het eczeem zich uitbreiden en chronisch worden.

Jeuk

Jeuk bij metaalallergie is vaak het eerste en meest hinderlijke symptoom. Zodra de huid in contact komt met een metaal waarvoor iemand allergisch is – zoals nikkel of chroom – reageert het afweersysteem overactief. Hierdoor ontstaat binnen enkele uren tot dagen een ontstekingsreactie in de huid. De jeuk is vaak intens, aanhoudend en moeilijk te onderdrukken, wat kan leiden tot krabben en verergering van het eczeem. Vooral op plekken waar metalen direct op de huid rusten, zoals onder een oorbel, horloge of broekknoop, kan de jeuk storend zijn in het dagelijks leven. Bij langdurige blootstelling kan de huid ook verdikken, schilferen en chronisch geïrriteerd blijven, met jeuk als constante klacht.

Roodheid

Roodheid bij metaalallergie is een klassiek kenmerk van allergisch contacteczeem. De roodheid ontstaat als gevolg van een ontstekingsreactie in de huid, die wordt uitgelokt door direct contact met een allergeen metaal, zoals nikkel, chroom of kobalt. Deze reactie leidt tot verwijding van de bloedvaten in de opperhuid, wat zichtbaar wordt als een rode verkleuring van de huid. De roodheid is meestal scherp begrensd tot de contactzone, zoals de oren bij oorbellen of de buik bij een broekknoop. In combinatie met andere symptomen zoals jeuk, zwelling of schilfering kan roodheid wijzen op een actieve allergische reactie. Bij herhaald contact kan de roodheid chronisch worden en zich uitbreiden naar omliggende huiddelen.

Zwelling

Zwelling bij metaalallergie ontstaat door een lokale ontstekingsreactie in de huid, waarbij bloedvaten wijder worden en vocht uittreedt naar het omliggende weefsel. Dit gebeurt als het immuunsysteem reageert op contact met een allergeen metaal, zoals nikkel of chroom. De zwelling gaat vaak samen met roodheid en jeuk, en komt meestal voor op de plek waar het metaal de huid raakt — bijvoorbeeld onder een armband, broekknoop of brilpootje. De huid kan er gezwollen en strak uitzien, soms met een warm gevoel. In ernstige gevallen kunnen ook blaasjes ontstaan of kan de zwelling zich uitbreiden naar omliggende gebieden.

Schilfering

Schilfering bij metaalallergie treedt vaak op in een later stadium van de allergische huidreactie, wanneer de ontsteking langer aanhoudt of chronisch wordt. Door de ontstekingsreactie raakt de huidbarrière verstoord, waardoor de huid droog wordt en begint te vervellen. Dit uit zich in fijne, droge huidschilfers, vooral op plekken die herhaaldelijk in contact komen met metalen, zoals de polsen, oren of buik. Schilfering kan gepaard gaan met jeuk, een trekkerig gevoel en zichtbare huidirritatie. Bij chronische blootstelling kan de huid ook verdikken en barsten, wat het risico op infecties verhoogt. Het vermijden van het metaal en het herstellen van de huidbarrière met verzachtende crèmes is essentieel om verdere schilfering te voorkomen.

Blaasjes

Blaasjes bij metaalallergie ontstaan als onderdeel van een acute allergische contactreactie. Nadat de huid in aanraking komt met een allergeen metaal zoals nikkel of chroom, kunnen er kleine, met helder vocht gevulde blaasjes optreden op de contactplek. Deze blaasjes gaan vaak gepaard met intense jeuk en een branderig gevoel. Bij krabben kunnen ze openbarsten, wat leidt tot nattend eczeem en korstvorming. De blaasjes komen vooral voor op dunne huidgebieden zoals de oren, polsen of onder de buikrand. In ernstigere gevallen kunnen ze zich uitbreiden naar omliggende huid. Het is belangrijk om verdere irritatie te voorkomen en de huid goed te verzorgen om genezing te bevorderen en infecties te voorkomen.

Korstvorming

Korstvorming bij metaalallergie ontstaat wanneer blaasjes openbarsten of de huid beschadigd raakt door krabben, waardoor wondvocht vrijkomt dat indroogt op de huid. Dit resulteert in gelige tot bruine korstjes op de aangedane plekken, vaak gepaard met jeuk, roodheid en soms pijn. Korstvorming is een teken dat de huid zich probeert te herstellen na een acute ontstekingsreactie door contact met een allergeen metaal, zoals nikkel of chroom. De korsten kunnen vooral hinderlijk zijn op beweeglijke plekken zoals de handen, polsen of onder de buikband, waar wrijving het genezingsproces vertraagt. Goede wondverzorging en het vermijden van het uitlokkende metaal zijn belangrijk om genezing te bevorderen en littekenvorming te voorkomen.

Verdikking

Verdikking van de huid bij metaalallergie treedt meestal op bij langdurige of herhaalde blootstelling aan het allergeen. Door de chronische ontstekingsreactie als gevolg van contact met bijvoorbeeld nikkel, chroom of kobalt, gaat de huid zich verdedigen door dikker en stugger te worden. Dit wordt ook wel lichenificatie genoemd. De huid voelt ruw aan, toont versterkte huidlijnen en kan er grauw of donkerder uitzien. Verdikking komt vaak voor op plekken waar herhaald krabben of wrijving optreedt, zoals de handen, polsen of achter de oren. Deze verdikte huid blijft vaak jeuken en is gevoeliger voor scheurtjes en kloven. Het doorbreken van deze vicieuze cirkel vraagt om het vermijden van het allergeen en intensieve huidverzorging met verzachtende en ontstekingsremmende middelen.

Verkleuring

Verkleuring van de huid bij metaalallergie is een gevolg van een langdurige of herhaalde ontstekingsreactie door contact met metalen zoals nikkel of chroom. Na een acute allergische reactie kan de huid, zelfs nadat het eczeem is genezen, nog weken tot maanden een afwijkende kleur houden. Dit wordt post-inflammatoire hyperpigmentatie genoemd en uit zich in bruine of grijze verkleuringen, vooral bij mensen met een donkerdere huid. Bij lichtere huidtypen kan juist een lichtere vlek zichtbaar blijven (hypopigmentatie). De verkleuring komt vaak voor op plekken die veel met het allergeen in contact zijn geweest, zoals de buik (broekknoop), polsen of oren. Hoewel onschadelijk, kan het cosmetisch storend zijn. De huid herstelt meestal vanzelf, maar dit kan geruime tijd duren.

Hoe ontstaat een metaalallergie?

Een metaalallergie ontstaat wanneer het immuunsysteem een bepaald metaal ten onrechte herkent als een schadelijke stof. Bij contact met de huid kunnen metaalionen — zoals nikkel- of chroomzouten — vrijkomen en in de bovenste huidlagen binnendringen. Daar binden ze zich aan lichaamseigen eiwitten, waardoor er een nieuwe, voor het lichaam onbekende structuur ontstaat. Dit activeert bepaalde immuuncellen (T-cellen), die een ontstekingsreactie op gang brengen. Bij herhaald contact onthoudt het immuunsysteem deze reactie, waardoor de huid bij elk volgend contact sneller en heviger reageert. Dit proces noemen we een vertraagde type IV-overgevoeligheidsreactie. De aanleg voor het ontwikkelen van metaalallergie verschilt per persoon en neemt toe bij frequente of langdurige blootstelling, zoals bij het dragen van sieraden of het werken met metalen in bepaalde beroepen.

Hoe verloopt de testprocedure?

Intake

Tijdens de eerste afspraak heeft u een intakegesprek met de arts of assistente. Na dit gesprek worden er meerdere pleisters op uw rug geplakt. Deze pleisters bevatten verschillende stoffen die mogelijk allergische reacties kunnen veroorzaken. Het is belangrijk dat de pleisters goed blijven zitten. Het is daarom cruciaal om gedurende deze periode niet te sporten, te douchen of andere activiteiten te doen die de pleisters kunnen doen loslaten.

Test

Bij de tweede afspraak worden de pleisters van uw rug verwijderd. Om de plekken waar de stoffen hebben gezeten goed terug te kunnen vinden, worden deze locaties gemarkeerd met een huidstift. Omdat deze markeringen mogelijk kunnen afgeven op uw kleding, raden we aan om tijdens deze afspraak lichte kleding te dragen. Ook na deze afspraak is het belangrijk om niet te douchen of te sporten, zodat de markeringen goed zichtbaar blijven voor de volgende afspraak.

Uitslag

Tijdens het derde bezoek bekijkt de dermatoloog de huidreacties op de gemarkeerde plekken. De reacties worden zorgvuldig afgelezen en direct met u besproken. U krijgt tijdens dit gesprek te horen of er sprake is van een allergie en voor welke stoffen u mogelijk allergisch bent. U ontvangt een allergie-paspoort en brochures over de vastgestelde allergenen.

Welke behandelingsmogelijkheden zijn er?

De behandeling van een metaalallergie richt zich op het verminderen van klachten en het voorkomen van nieuwe reacties. De belangrijkste stap is het vermijden van het metaal waarvoor je allergisch bent. Dit kan onder andere door:

  • het dragen van nikkelvrije sieraden, brillen, horloges en knopen

  • het gebruik van beschermende handschoenen of barrièrecrèmes bij werk met metalen

  • het kiezen van producten zonder metaal in bijvoorbeeld cosmetica of medische hulpmiddelen

Bij huidklachten kan een arts een behandeling starten met:

  • corticosteroïdzalf om de ontsteking en jeuk te verminderen

  • eventueel een calcineurineremmer (zoals tacrolimus) bij langdurige klachten

  • antihistaminica tegen de jeuk (hoewel ze de allergie zelf niet aanpakken)

Daarnaast is goede huidverzorging belangrijk. Vette crèmes zoals vaseline of cetomacrogolcrème helpen de huidbarrière te herstellen. Als de allergie werkgerelateerd is, kan begeleiding nodig zijn om blootstelling op de werkplek te beperken of werkomstandigheden aan te passen.

Een patchtest bij de dermatoloog helpt vast te stellen voor welke metalen je precies allergisch bent, zodat je gerichter kunt vermijden en behandelen.

Artikel geschreven door: Jamy van den Brink (Huidtherapeut)

Gecontroleerd door: Folkert Blok (Dermatoloog)

Datum publicatie: 8 mei 2025

Datum laatste wijziging: 8 mei 2025

Veelgestelde vragen over een metaalallergie

Hoe weet ik of ik een metaalallergie heb?

Als je huid rood, jeukend of eczeemachtig wordt na contact met sieraden, knopen of andere metalen voorwerpen, is er een kans op metaalallergie. Een dermatoloog kan dit bevestigen met een patchtest (plakproef).

Wat is het verschil tussen nikkelallergie en metaalallergie?

Nikkelallergie is een vorm van metaalallergie en veruit de meest voorkomende. Een metaalallergie kan echter ook optreden bij andere metalen zoals chroom, kobalt of goud.

Welke sieraden zijn veilig bij een metaalallergie?

Kies voor nikkelvrije sieraden, sieraden van chirurgisch staal, titanium, hoogwaardig goud (bij voorkeur 18 karaat of hoger) of zuiver zilver (925). Let op: ook sieraden met het label ‘hypoallergeen’ zijn niet altijd volledig nikkelvrij. De vermelding ‘nikkelvrij’ betekent wettelijk gezien niet dat het product 0% nikkel bevat. Volgens de Europese regelgeving mag een voorwerp dat langdurig huidcontact maakt tot 0,5 microgram nikkel per cm² per week afgeven, en bij piercings zelfs tot 0,2 microgram. Hoewel deze hoeveelheden voor de meeste mensen veilig zijn, kunnen mensen met een nikkelallergie hier alsnog op reageren. Lees meer over veilige sieraden in onze blog.

Gaat een metaalallergie ooit over?

Nee, een metaalallergie is meestal levenslang. De klachten kunnen wel verdwijnen als je contact met het metaal volledig vermijdt.

Hoe lang duurt het voordat een allergische reactie op metaal zichtbaar is?

De reactie ontstaat meestal 12 tot 48 uur na contact en kan enkele dagen aanhouden, ook als het metaal inmiddels is verwijderd.

Meer soorten allergieën

Beroepsallergie

Beroepsallergieën ontstaan wanneer mensen allergisch worden voor stoffen waarmee ze regelmatig in contact komen tijdens hun werk.

Meer over beroepsallergie

Contactallergie

Contactallergie, wat is het het precies? Contactallergie, ook wel allergische contactdermatitis genoemd, ontstaat wanneer de huid in aanraking komt met een allergeen, wat leidt tot een allergische reactie. Deze reactie wordt veroorzaakt door stoffen die normaal gesproken onschadelijk zijn, zoals nikkel, latex, parfum, of bepaalde chemicaliën in cosmetica en schoonmaakmiddelen.

Meer over contactallergie

Geneesmiddelallergie

Een reactie van het immuunsysteem op bepaalde medicijnen die kan leiden tot symptomen zoals huiduitslag, jeuk, zwelling, ademhalingsproblemen.

Meer over geneesmiddelallergie

Insectengifallergie

Insectengifallergie, wat is het het precies?
Insectengifallergie is een allergische reactie op het gif dat sommige insecten injecteren wanneer ze steken. Het komt voornamelijk voor bij steken van wespen, bijen, horzels en soms ook mieren. Een insectengifallergie ontstaat wanneer het immuunsysteem overdreven reageert op de eiwitten in het gif, waardoor er een allergische reactie ontstaat. Dit kan variëren van milde symptomen, zoals zwelling en roodheid op de plek van de steek, tot ernstige systemische reacties die het hele lichaam treffen.

Meer over insectengifallergie

Luchtwegallergie

Een luchtwegallergie, ook wel inhalatieallergie genoemd, ontstaat wanneer je kleine deeltjes inademt, zoals pollen, huisstofmijt, schimmelsporen en dierlijke huidschilfers. Deze deeltjes worden allergenen genoemd. Wanneer ze in je luchtwegen terechtkomen, kan je immuunsysteem overreageren en een allergische reactie veroorzaken.

Meer over luchtwegallergie

Voedselallergie

Een abnormale reactie op bepaalde eiwitten in voedsel die kan leiden tot symptomen zoals huiduitslag, zwelling, en ademhalingsproblemen.

Meer over voedselallergie

Zonneallergie

Zonneallergie is een overgevoelige reactie van de huid op zonlicht. Als je zonneallergie hebt, krijg je vaak last van bultjes, roodheid en jeuk na het zonnen.

Meer over zonneallergie
Contact

Afspraak maken?

Om bij Allergie Centra Nederland een afspraak te kunnen maken hebben wij een verwijzing nodig van uw huisarts of specialist. Zodra wij deze hebben ontvangen plannen wij graag een afspraak met u in. U mag ons natuurlijk ook altijd zelf bellen.

Denkt u dat u een allergie heeft?

Bij aanhoudende klachten is het belangrijk om dit te bespreken met uw huisarts of specialist. Met een verwijzing kunt u bij ons terecht voor allergieonderzoek.

We helpen u graag verder — zonder lange wachttijden.