Nikkelallergie, wat is het het precies?
Nikkelallergie is een vorm van contactallergie waarbij het immuunsysteem overgevoelig reageert op het metaal nikkel. Nikkel komt vaak voor in alledaagse producten zoals sieraden, knopen, ritsen, munten en zelfs in bepaalde voedselsoorten. Wanneer iemand met een nikkelallergie in aanraking komt met dit metaal, kan dit leiden tot een allergische reactie op de huid. Deze reactie uit zich meestal in de vorm van jeuk, roodheid, zwelling en soms zelfs blaasjes of eczeem op de plek van contact. Het kan erg vervelend zijn, vooral als de blootstelling aan nikkel regelmatig voorkomt, zoals bij het dragen van sieraden of het werken met metalen objecten.
De allergische reactie treedt meestal niet meteen op, maar ontwikkelt zich over de jaren door herhaalde blootstelling. Als de allergie eenmaal is ontstaan, blijft deze in de meeste gevallen levenslang aanwezig. Het vermijden van nikkelhoudende producten en materialen is vaak de beste manier om klachten te voorkomen. Gelukkig zijn er tegenwoordig steeds meer nikkelvrije producten beschikbaar, en zijn er behandelingen om de symptomen bij een uitbraak te verminderen, zoals het gebruik van speciale crèmes en medicatie.
Wat vindt u hier over een nikkelallergie?
Op deze pagina vindt u onder andere;
- Symptomen die horen bij een nikkelallergie
- Hoe ontstaat een nikkelallergie?
- Hoe verloopt de testprocedure?
- Welke behandelingsmogelijkheden zijn er?
- Hoe kunt u een afspraak maken?
- Veelgestelde vragen
Symptomen van een nikkelallergie
Nikkelallergie veroorzaakt allergische reacties op de huid op plekken waar deze in contact is geweest met nikkelhoudende materialen. Denk bijvoorbeeld aan een allergische reactie op uw pols door de nikkel in uw horloge, of een reactie op uw oorlel door nikkel in oorbellen. De symptomen verschijnen doorgaans enkele uren tot dagen na het contact met nikkel, wat typisch is voor een contactallergie waarbij er sprake is van een vertraagde reactie.
- Roodheid
- Schilfering
- Contacteczeem
- Bultjes
- Blaasjes
- Blaren
- Zwelling
- Korstjes
- Verkleuringen
Kenmerkend is dat deze symptomen niet direct verschijnen na contact met een allergeen, maar enkele uren tot dagen na de blootstelling. Er is bij een contactallergie dus altijd sprake van een vertraagde reactie.
Roodheid
Roodheid is een veelvoorkomend symptoom bij een nikkelallergie en ontstaat wanneer de huid geïrriteerd raakt door contact met een allergeen. Deze roodheid, ook wel erytheem genoemd, is vaak een vroege reactie van de huid op de allergie en manifesteert zich als een ontstoken, soms warme, en duidelijk zichtbare roodheid op het aangedane gebied. De huid kan gespannen aanvoelen en gepaard gaan met jeuk, branderigheid, en soms zwelling. De roodheid kan variëren van licht roze tot fel rood, afhankelijk van de ernst van de reactie. Het symptoom verschijnt meestal binnen enkele uren tot dagen na blootstelling aan de allergene stof.
Schilfering
Schilfering is een symptoom van een nikkelallergie waarbij de huid gaat vervellen. Schilfering kan optreden nadat de acute fase van de allergische reactie, zoals roodheid en zwelling, is afgenomen. De aangetaste huid kan droog, ruw en gebarsten aanvoelen, en er kunnen zichtbare witte of huidskleurige schilfers ontstaan. Dit proces is een teken dat de huid zichzelf aan het herstellen is van de allergische reactie, waarbij beschadigde huidcellen worden vervangen. Schilfering kan soms gepaard gaan met jeuk en kan enkele dagen tot weken aanhouden, afhankelijk van de ernst van de reactie en de mate van huidirritatie. Belangrijk is om ondanks de jeuk niet te krabben, aangezien de huid dan kan beschadigen.
Contacteczeem
Contacteczeem, ook bekend als contactdermatitis, is een ontstekingsreactie van de huid die optreedt wanneer deze in direct contact komt met een irriterende stof of een allergeen. Er zijn twee hoofdtypen: allergisch contacteczeem en irritatief contacteczeem. Allergisch contacteczeem treedt op wanneer het immuunsysteem reageert op een specifieke stof, zoals nikkel, parfum of bepaalde planten. De huid reageert met symptomen zoals roodheid, zwelling, jeuk, en de vorming van blaasjes die kunnen overgaan in vochtige plekken of korstjes.
Irritatief contacteczeem ontstaat door regelmatige blootstelling aan irriterende stoffen zoals chemicaliën, schoonmaakmiddelen, of veelvuldig handen wassen. Dit type eczeem beschadigt de huidbarrière, wat leidt tot droogheid, roodheid, schilfering, en soms barstjes of kloven. Dit is dus geen contactallergie.
Bultjes
Bultjes, ook wel papels genoemd, zijn een veelvoorkomend symptoom bij een nikkelallergie. De bultjes zijn kleine, verhoogde, vaak jeukende plekjes die variëren in grootte en kleur. Ze kunnen huidkleurig, rood of lichtroze zijn, en ze voelen meestal ruw of bobbelig aan. Soms gaan de bultjes samen met andere symptomen zoals roodheid, zwelling of blaasjes. Deze bultjes kunnen enkele uren tot dagen na blootstelling aan het allergeen verschijnen en kunnen ongemak en jeuk veroorzaken. In sommige gevallen kunnen ze zich ontwikkelen tot blaasjes die gevuld zijn met vocht, vooral als de allergische reactie ernstiger is.
Blaasjes en blaren
Blaasjes, ook wel vesikels genoemd, zijn kleine, met vocht gevulde blaasjes die vaak optreden als symptoom van een nikkelallergie. Ze vormen zich meestal op de huid nadat deze in contact is gekomen met een allergeen en een sterkere ontstekingsreactie heeft veroorzaakt. Deze blaasjes zijn klein en doorschijnend en kunnen variëren van een paar millimeter tot iets groter. Ze bevinden zich vaak op een achtergrond van roodheid en zwelling en kunnen gepaard gaan met jeuk, branderigheid en een onaangenaam trekkend gevoel van de huid. In sommige gevallen kunnen de blaasjes samenkomen tot grotere blaren. Als de blaasjes openbarsten of worden gekrabd, kan er vocht uit lekken, waardoor de huid nat aanvoelt en er een risico op infectie ontstaat. Na verloop van tijd drogen de blaasjes op en vormen ze korstjes. Dit symptoom kan enkele dagen tot weken duren, afhankelijk van de ernst van de allergische reactie en hoe de huid wordt verzorgd.
Zwelling
Zwelling, ook wel oedeem genoemd, is een veelvoorkomend symptoom bij een nikkelallergie en treedt op wanneer het lichaam reageert op een allergene stof door vocht in de huidweefsels vast te houden. Dit leidt tot een zichtbare en voelbare verdikking van het aangedane gebied. De zwelling kan variëren in ernst: van mild, waarbij het gebied slechts licht opgezwollen is, tot ernstig, waarbij de huid strak gespannen aanvoelt en de zwelling duidelijk opvalt. Zwelling gaat vaak gepaard met andere symptomen zoals roodheid, jeuk, en soms warmte, omdat het lichaam probeert de allergene stof te bestrijden.
Korstjes
Korstjes ontstaan vaak als een later symptoom van een nikkelallergie, nadat eerdere huidreacties, zoals blaasjes of wondjes, beginnen te genezen. Wanneer de blaasjes barsten of de huid beschadigd raakt door krabben of wrijven, droogt het lekkende vocht of bloed op en vormt zich een korst. Deze korstjes zijn een natuurlijke beschermlaag die de genezing van de huid bevordert door het onderliggende weefsel af te schermen tegen infecties en verdere irritatie. Korstjes zijn meestal ruw, donkergeel of bruin van kleur en kunnen variëren in grootte, afhankelijk van de ernst van de huidbeschadiging. Ze gaan vaak gepaard met een trekkerig gevoel en kunnen soms nog licht jeuken. Na verloop van tijd vallen de korstjes er vanzelf af, waarbij ze meestal gladde, herstelde huid achterlaten. Het genezingsproces kan enkele dagen tot weken duren, afhankelijk van de ernst van de allergische reactie en de verzorging van de huid.
Verkleuringen
Verkleuringen van de huid, ook wel hyperpigmentatie of hypopigmentatie genoemd, kunnen optreden als een later symptoom van een nikkelallergie, vooral nadat de acute fase van de reactie is afgenomen. Deze verkleuringen ontstaan door de ontstekingsreactie die het pigment van de huid aantast. Hyperpigmentatie, waarbij de huid donkerder wordt dan normaal, komt vaker voor na een allergische reactie, vooral bij mensen met een donkere huid. Het aangetaste gebied kan bruin, grijs of donkerder roze zijn. Hypopigmentatie, waarbij de huid juist lichter wordt, kan ook optreden, maar dit is minder gebruikelijk. Deze vlekken kunnen variëren in grootte en vorm, afhankelijk van de ernst van de reactie en de duur van de blootstelling aan het allergeen. Verkleuringen kunnen dagen, weken of zelfs maanden aanhouden, afhankelijk van hoe snel de huid herstelt. In sommige gevallen kunnen deze kleurveranderingen blijvend zijn, vooral bij ernstige reacties of als de huid herhaaldelijk is blootgesteld aan het allergeen.
Hoe ontstaat een nikkelallergie?
Een nikkelallergie ontstaat wanneer het immuunsysteem overgevoelig raakt voor het metaal nikkel. Dit proces, ook wel sensibilisatie genoemd, gebeurt meestal door herhaald of langdurig contact met nikkelhoudende materialen. Bij mensen met een aanleg voor contactallergieën herkent het immuunsysteem nikkel na verloop van tijd onterecht als een gevaarlijke stof en reageert het hierop met een ontstekingsreactie wanneer de huid opnieuw in contact komt met nikkel.
Het risico op het ontwikkelen van een nikkelallergie is groter wanneer de huid vaak of langdurig wordt blootgesteld aan nikkel, vooral in vochtige omstandigheden. Zo kan het dragen van sieraden, zoals oorbellen, ringen of horloges met nikkel, maar ook het werken met metalen voorwerpen de kans op sensibilisatie vergroten. Ook bepaalde beroepen waarin met nikkelhoudend materiaal wordt gewerkt, zoals in de bouw, gezondheidszorg, of metaalindustrie, kunnen het risico op het ontwikkelen van nikkelallergie verhogen.
Wanneer een nikkelallergie eenmaal is ontstaan, blijft deze meestal levenslang aanwezig. Dat betekent dat elke keer dat iemand opnieuw in aanraking komt met nikkel, de allergische symptomen kunnen terugkeren.
Met welke test kunt u bepalen of u een nikkelallergie heeft?
Het vaststellen van een nikkelallergie kan op verschillende manieren. Dit kan je bijvoorbeeld zelf thuis doen voor een enkele stof door middel van een ROAT-zelftest. Wil je specifieker weten waar je allergisch voor bent? Dan starten we in ons centrum vaak met uitgebreide plakproeven.
Hoe ziet het testproces voor een nikkelallergie er precies uit?
Intake
Tijdens de eerste afspraak heeft u een intakegesprek met de arts of assistente. Na dit gesprek worden er meerdere pleisters op uw rug geplakt. Deze pleisters bevatten verschillende stoffen die mogelijk allergische reacties kunnen veroorzaken. Het is belangrijk dat de pleisters goed blijven zitten. Het is daarom cruciaal om gedurende deze periode niet te sporten, te douchen of andere activiteiten te doen die de pleisters kunnen doen loslaten.
Test
Bij de tweede afspraak worden de pleisters van uw rug verwijderd. Om de plekken waar de stoffen hebben gezeten goed terug te kunnen vinden, worden deze locaties gemarkeerd met een huidstift. Omdat deze markeringen mogelijk kunnen afgeven op uw kleding, raden we aan om tijdens deze afspraak lichte kleding te dragen. Ook na deze afspraak is het belangrijk om niet te douchen of te sporten, zodat de markeringen goed zichtbaar blijven voor de volgende afspraak.
Uitslag
Tijdens het derde bezoek bekijkt de dermatoloog de huidreacties op de gemarkeerde plekken. De reacties worden zorgvuldig afgelezen en direct met u besproken. U krijgt tijdens dit gesprek te horen of er sprake is van een allergie en voor welke stoffen u mogelijk allergisch bent. U ontvangt een allergie-paspoort en brochures over de vastgestelde allergenen.
Behandelingsmogelijkheden tegen nikkelallergie
De behandeling van een nikkelallergie richt zich op het vermijden van het allergeen en het herstellen van de huid. Belangrijke stappen zijn:
- Vermijden van het allergeen: identificeer en vermijd de spullen die de allergie veroorzaken.
- Huid vet houden: gebruik dagelijks vettende crèmes om de huidbarrière te herstellen.
- Niet krabben: krabben verergert de huidreactie en vertraagd het herstel.
- Medicijnen: corticosteroïden of calcineurineremmers verminderen de ontsteking en jeuk.
Artikel geschreven door: Jamy van den Brink (Huidtherapeut)
Gecontroleerd door: Folkert Blok (Dermatoloog)
Datum publicatie: 29 oktober 2024
Datum laatste wijziging: 4 november 2024