Contactallergie

Contactallergie, wat is het het precies? Contactallergie, ook wel allergische contactdermatitis genoemd, ontstaat wanneer de huid in aanraking komt met een allergeen, wat leidt tot een allergische reactie. Deze reactie wordt veroorzaakt door stoffen die normaal gesproken onschadelijk zijn, zoals nikkel, latex, parfum, of bepaalde chemicaliën in cosmetica, haarverf en schoonmaakmiddelen. Symptomen van een contactallergie kunnen variëren van milde reacties zoals roodheid en jeuk tot ernstigere reacties zoals blaren en zwelling. Het identificeren van de veroorzakende stof is belangrijk voor het behandelen van de allergie.

Het is belangrijk om te weten dat contactallergieën anders zijn dan huidirritaties die ontstaan door contact met irriterende stoffen. Bij een contactallergie reageert het immuunsysteem op een specifieke stof, terwijl een geïrriteerde huid kan ontstaan door blootstelling aan agressieve of schadelijke chemicaliën zonder een allergische reactie.

Wat vindt u hier over een contactallergie?

Op deze pagina vindt u onder andere;

• Symptomen die horen bij contactallergie
• Hoe ontstaat een contactallergie?
• Hoe verloopt de testprocedure?
• Welke behandelingsmogelijkheden zijn er?
• Soorten contactallergieën
• Veelgestelde vragen
• Hoe kunt u een afspraak maken?

Symptomen van allergische contactdermatitis

Contactallergie ontstaat vrijwel overal waar de huid in contact is geweest met het allergeen. Denk hierbij aan een allergische reactie op uw pols vanwege een contactallergie voor de nikkel die in uw horloge zit, of in uw hals vanwege een contactallergie voor uw parfum. Op de plekken waar de huid in contact is geweest met het allergeen ontstaan vaak de volgende symptomen;

• Roodheid
• Schilfering
• Contacteczeem
• Bultjes
• Blaasjes
• Blaren
• Zwelling
• Korstjes
• Verkleuringen

Kenmerkend is dat deze symptomen niet direct verschijnen na contact met een allergeen, maar enkele uren tot dagen na de blootstelling. Er is bij een contactallergie dus altijd sprake van een vertraagde reactie.

Roodheid

Roodheid is een veelvoorkomend symptoom bij een contactallergie en ontstaat wanneer de huid geïrriteerd raakt door contact met een allergeen. Deze roodheid, ook wel erytheem genoemd, is vaak een vroege reactie van de huid op de allergie en manifesteert zich als een ontstoken, soms warme, en duidelijk zichtbare roodheid op het aangedane gebied. De huid kan gespannen aanvoelen en gepaard gaan met jeuk, branderigheid, en soms zwelling. De roodheid kan variëren van licht roze tot fel rood, afhankelijk van de ernst van de reactie. Het symptoom verschijnt meestal binnen enkele uren tot dagen na blootstelling aan de allergene stof.

Schilfering

Schilfering is een symptoom van contactallergie waarbij de huid gaat vervellen. Schilfering kan optreden nadat de acute fase van de allergische reactie, zoals roodheid en zwelling, is afgenomen. De aangetaste huid kan droog, ruw en gebarsten aanvoelen, en er kunnen zichtbare witte of huidskleurige schilfers ontstaan. Dit proces is een teken dat de huid zichzelf aan het herstellen is van de allergische reactie, waarbij beschadigde huidcellen worden vervangen. Schilfering kan soms gepaard gaan met jeuk en kan enkele dagen tot weken aanhouden, afhankelijk van de ernst van de reactie en de mate van huidirritatie. Belangrijk is om ondanks de jeuk niet te krabben, aangezien de huid dan kan beschadigen.

Contacteczeem

Contacteczeem, ook bekend als contactdermatitis, is een ontstekingsreactie van de huid die optreedt wanneer deze in direct contact komt met een irriterende stof of een allergeen. Er zijn twee hoofdtypen: allergisch contacteczeem en irritatief contacteczeem. Allergisch contacteczeem treedt op wanneer het immuunsysteem reageert op een specifieke stof, zoals nikkel, parfum of bepaalde planten. De huid reageert met symptomen zoals roodheid, zwelling, jeuk, en de vorming van blaasjes die kunnen overgaan in vochtige plekken of korstjes.
Irritatief contacteczeem ontstaat door regelmatige blootstelling aan irriterende stoffen zoals chemicaliën, schoonmaakmiddelen, of veelvuldig handen wassen. Dit type eczeem beschadigt de huidbarrière, wat leidt tot droogheid, roodheid, schilfering, en soms barstjes of kloven. Dit is dus geen contactallergie. 

Bultjes

Bultjes, ook wel papels genoemd, zijn een veelvoorkomend symptoom bij een contactallergie. De bultjes zijn kleine, verhoogde, vaak jeukende plekjes die variëren in grootte en kleur. Ze kunnen huidkleurig, rood of lichtroze zijn, en ze voelen meestal ruw of bobbelig aan. Soms gaan de bultjes samen met andere symptomen zoals roodheid, zwelling of blaasjes. Deze bultjes kunnen enkele uren tot dagen na blootstelling aan het allergeen verschijnen en kunnen ongemak en jeuk veroorzaken. In sommige gevallen kunnen ze zich ontwikkelen tot blaasjes die gevuld zijn met vocht, vooral als de allergische reactie ernstiger is.

Blaasjes en blaren

Blaasjes, ook wel vesikels genoemd, zijn kleine, met vocht gevulde blaasjes die vaak optreden als symptoom van een contactallergie. Ze vormen zich meestal op de huid nadat deze in contact is gekomen met een allergeen en een sterkere ontstekingsreactie heeft veroorzaakt. Deze blaasjes zijn klein en doorschijnend en kunnen variëren van een paar millimeter tot iets groter. Ze bevinden zich vaak op een achtergrond van roodheid en zwelling en kunnen gepaard gaan met jeuk, branderigheid en een onaangenaam trekkend gevoel van de huid. In sommige gevallen kunnen de blaasjes samenkomen tot grotere blaren. Als de blaasjes openbarsten of worden gekrabd, kan er vocht uit lekken, waardoor de huid nat aanvoelt en er een risico op infectie ontstaat. Na verloop van tijd drogen de blaasjes op en vormen ze korstjes. Dit symptoom kan enkele dagen tot weken duren, afhankelijk van de ernst van de allergische reactie en hoe de huid wordt verzorgd.

Zwelling

Zwelling, ook wel oedeem genoemd, is een veelvoorkomend symptoom bij een contactallergie en treedt op wanneer het lichaam reageert op een allergene stof door vocht in de huidweefsels vast te houden. Dit leidt tot een zichtbare en voelbare verdikking van het aangedane gebied. De zwelling kan variëren in ernst: van mild, waarbij het gebied slechts licht opgezwollen is, tot ernstig, waarbij de huid strak gespannen aanvoelt en de zwelling duidelijk opvalt. Zwelling gaat vaak gepaard met andere symptomen zoals roodheid, jeuk, en soms warmte, omdat het lichaam probeert de allergene stof te bestrijden.

Korstjes

Korstjes ontstaan vaak als een later symptoom van een contactallergie, nadat eerdere huidreacties, zoals blaasjes of wondjes, beginnen te genezen. Wanneer de blaasjes barsten of de huid beschadigd raakt door krabben of wrijven, droogt het lekkende vocht of bloed op en vormt zich een korst. Deze korstjes zijn een natuurlijke beschermlaag die de genezing van de huid bevordert door het onderliggende weefsel af te schermen tegen infecties en verdere irritatie. Korstjes zijn meestal ruw, donkergeel of bruin van kleur en kunnen variëren in grootte, afhankelijk van de ernst van de huidbeschadiging. Ze gaan vaak gepaard met een trekkerig gevoel en kunnen soms nog licht jeuken. Na verloop van tijd vallen de korstjes er vanzelf af, waarbij ze meestal gladde, herstelde huid achterlaten. Het genezingsproces kan enkele dagen tot weken duren, afhankelijk van de ernst van de allergische reactie en de verzorging van de huid.

Verkleuringen

Verkleuringen van de huid, ook wel hyperpigmentatie of hypopigmentatie genoemd, kunnen optreden als een later symptoom van een contactallergie, vooral nadat de acute fase van de reactie is afgenomen. Deze verkleuringen ontstaan door de ontstekingsreactie die het pigment van de huid aantast. Hyperpigmentatie, waarbij de huid donkerder wordt dan normaal, komt vaker voor na een allergische reactie, vooral bij mensen met een donkere huid. Het aangetaste gebied kan bruin, grijs of donkerder roze zijn. Hypopigmentatie, waarbij de huid juist lichter wordt, kan ook optreden, maar dit is minder gebruikelijk. Deze vlekken kunnen variëren in grootte en vorm, afhankelijk van de ernst van de reactie en de duur van de blootstelling aan het allergeen. Verkleuringen kunnen dagen, weken of zelfs maanden aanhouden, afhankelijk van hoe snel de huid herstelt. In sommige gevallen kunnen deze kleurveranderingen blijvend zijn, vooral bij ernstige reacties of als de huid herhaaldelijk is blootgesteld aan het allergeen.

Hoe ontstaat een contactallergie?

Een contactallergie ontstaat in de meeste gevallen wanneer de huid in contact komt met een stof waarvoor het immuunsysteem gevoelig is geworden. Bij het eerste contact met de stof gebeurt er meestal nog niets. Bij herhaaldelijk contact met dezelfde stof kan het immuunsysteem de stof gaan herkennen en een allergische reactie veroorzaken. Als je allergisch bent voor een allergeen en je wordt eraan blootgesteld, duurt het vaak enkele dagen voor een reactie ontstaat. Dit maakt het vaak lastig om de oorzaak van een contactallergie te achterhalen. Wat voor reactie je krijgt is afhankelijk van het soort allergeen en de vorm van blootstelling hieraan. Er ontstaat meestal een plaatselijke reactie. Rondom de reactie kan er ook strooiing ontstaan naar andere plekken op je lichaam. Soms ontstaat een contactallergie van binnenuit door inname van voeding of inname van bijvoorbeeld een geneesmiddel. Er wordt dan gesproken van een systemische contactdermatitis.

Met welke test kunt u bepalen of u allergische contactdermatitis heeft?

Het vaststellen van een contactallergie kan op verschillende manieren. Dit kan je bijvoorbeeld zelf thuis doen voor een enkele stof door middel van een ROAT-zelftest. Wil je specifieker weten waar je allergisch voor bent? Dan starten we in ons centrum vaak met uitgebreide plakproeven.

Hoe ziet het testproces voor een contactallergie er precies uit?

Intake

Tijdens de eerste afspraak heeft u een intakegesprek met de arts of assistente. Na dit gesprek worden er meerdere pleisters op uw rug geplakt. Deze pleisters bevatten verschillende stoffen die mogelijk allergische reacties kunnen veroorzaken. Het is belangrijk dat de pleisters goed blijven zitten. Het is daarom cruciaal om gedurende deze periode niet te sporten, te douchen of andere activiteiten te doen die de pleisters kunnen doen loslaten.

Test

Bij de tweede afspraak worden de pleisters van uw rug verwijderd. Om de plekken waar de stoffen hebben gezeten goed terug te kunnen vinden, worden deze locaties gemarkeerd met een huidstift. Omdat deze markeringen mogelijk kunnen afgeven op uw kleding, raden we aan om tijdens deze afspraak lichte kleding te dragen. Ook na deze afspraak is het belangrijk om niet te douchen of te sporten, zodat de markeringen goed zichtbaar blijven voor de volgende afspraak.

Uitslag

Tijdens het derde bezoek bekijkt de dermatoloog de huidreacties op de gemarkeerde plekken. De reacties worden zorgvuldig afgelezen en direct met u besproken. U krijgt tijdens dit gesprek te horen of er sprake is van een allergie en voor welke stoffen u mogelijk allergisch bent. U ontvangt een allergie-paspoort en brochures over de vastgestelde allergenen.

Behandelingsmogelijkheden tegen allergische contactdermatitis

De behandeling van contactallergie richt zich op het vermijden van het allergeen en het herstellen van de huid. Belangrijke stappen zijn:

• Vermijden van het allergeen: identificeer en vermijd de stof die de allergie veroorzaakt. Draag eventueel handschoenen als vermijden lastig is.
• Huid vet houden: gebruik dagelijks vettende crèmes om de huidbarrière te herstellen.
• Niet krabben: krabben verergert de huidreactie en vertraagd het herstel.
• Medicijnen: corticosteroïden of calcineurineremmers verminderen de ontsteking en jeuk.

Soorten contactallergieën

Contactallergieën komen in verschillende vormen voor, afhankelijk van de stoffen die een reactie kunnen veroorzaken bij mensen die hier gevoelig voor zijn. Hier volgen enkele veelvoorkomende soorten contactallergieën:

• Latexallergie: Een reactie op natuurlijke rubberlatex, vaak gebruikt in medische handschoenen en andere producten zoals ballonnen en elastieken. Bij mensen met een latexallergie kan contact leiden tot huidirritatie, jeuk of zelfs ernstigere reacties zoals ademhalingsproblemen.
• Cosmetica allergie: Deze allergie ontstaat door contact met ingrediënten in cosmetica, zoals make-up, lotions en crèmes. Vaak voorkomende allergenen in cosmetica zijn conserveermiddelen, geurstoffen en kleurstoffen, die kunnen leiden tot roodheid, jeuk of zwelling.
• Nikkelallergie: Nikkel is een veelvoorkomend metaal in sieraden, munten, kledingaccessoires en andere metalen voorwerpen. Bij contact kunnen mensen met een nikkelallergie eczeem, jeuk of blaren ontwikkelen op de huid.
• Parfumallergie: Parfumallergie ontstaat door geurstoffen in parfums en geparfumeerde producten zoals zeep en deodorant. Mensen met deze allergie kunnen symptomen krijgen zoals huidirritatie, roodheid en zwelling bij gebruik van producten met parfum.
• Shampoo allergie: Sommige shampoos bevatten allergenen zoals geurstoffen, conserveringsmiddelen of bepaalde chemicaliën die contactallergieën kunnen veroorzaken. Dit kan leiden tot jeukende en rode hoofdhuid, en soms ook irritatie rond de ogen of nek.
• Haarverfallergie: Haarverf kan allergenen bevatten zoals PPD (p-fenyleendiamine), resorcinol of andere chemische stoffen die een contactallergie kunnen veroorzaken. Dit kan leiden tot klachten zoals een jeukende, rode of gezwollen hoofdhuid, irritatie in het gezicht of blaasjes rond de haarlijn, het gezicht en oren.

Artikel geschreven door: Jamy van den Brink (Huidtherapeut)

Gecontroleerd door: Folkert Blok (Dermatoloog)

Datum publicatie: 31 juli 2024

Datum laatste wijziging: 31 december 2024