Acrylaatmonomeren, die een acrylgroep bevatten die is afgeleid van acryl en methacrylzuur, hebben een breed scala aan toepassingen. Door hun reactieve dubbele bindingen vormen acrylaten gemakkelijk plastic polymeerstructuren. Dit kan spontaan plaatsvinden of door blootstelling aan ultraviolet (UV) licht. Producten die acrylpolymeren bevatten, zijn relatief inert. Soms komen actieve monomeren echter nog steeds vrij uit polymeerstructuren, waardoor ze als haptens kunnen fungeren. Zo veroorzaken de monomeren, maar ook de dimeren van acrylaten, allergische reacties. Dit geldt met name voor allergieën door acrylnagels, een onderwerp dat de laatste tijd veel in het nieuws is vanwege de toename van meldingen van allergische reacties. De ontwikkeling van methacrylaat- en acrylaatverbindingen begon in de jaren 1930 en vond al snel toepassing in de vervaardiging van plastic glas, verven, coatings en drukinkten. Sinds de jaren 1950 zijn er veel meldingen van allergische contactdermatitis door acrylaatmonomeren gepubliceerd. Meer recent is isobornylacrylaat zelfs uitgeroepen tot contactallergeen van het jaar in 2020. (Kucharczyk et al., 2021)
De sensibilisatie door acrylaten
Industrie
Vroeger werden de meest voorkomende blootstellingen aan acrylaten geassocieerd met industriële toepassingen, zoals in drukwerk, schilderen, coating, de metallurgische industrie en tandheelkunde. Gemeenschappelijke bronnen zijn onder andere vloerwas, vloercoatings en oppervlaktebehandelingen van leer, textiel en papierproducten. (Kucharczyk et al., 2021)
Tandheelkunde en medische hulpmiddelen
Bekende voorbeelden van beroepsallergieën door (meth)acrylaten komen het meest voor bij tandheelkundig personeel. Deze beroepsgroep wordt blootgesteld aan materialen zoals niet-uitgeharde plastic harsen, acrylaten en methacrylaten. Een Duitse analyse toonde aan dat tandtechnici vaker allergische contactdermatitis ontwikkelen, vaak door stoffen zoals 2-hydroxyethylmethacrylaat (2-HEMA) en methylmethacrylaat (MMA). Naast handeczeem en pulpitis van de vingertoppen komt ook wijdverspreide dermatitis voor.
Acrylaten worden ook veel gebruikt in medische hulpmiddelen, waaronder botcement voor orthopedische prothesen, contactlenzen en chirurgische lijmen. Steeds meer gevallen van ernstige dermatitis worden gemeld door langdurige blootstelling aan chirurgische lijm. Ook diabetespatiënten hebben last van allergische reacties op medische hulpmiddelen zoals flash glucose monitoring (FGM). (Kucharczyk et al., 2021; Voller, 2020)
Cosmetica
Een van de meest voorkomende bronnen van allergie door acrylaten is cosmetica, vooral acrylnagels. Allergieën door acrylnagels zijn geen nieuw fenomeen. Sinds 1956 worden contactallergieën door valse nagelproducten beschreven. Tegenwoordig zijn technieken zoals semipermanente nagellak en gelnagels populair, maar ze bevatten allemaal acrylaten die allergische reacties kunnen veroorzaken.
Een studie van de European Environmental Contact Dermatitis Research Group (EECDRG) toonde aan dat 67% van de gevallen van allergische contactdermatitis door acrylaten werd veroorzaakt door nagelstylingsmaterialen. Dit benadrukt de hoge sensibiliserende potentie van deze stoffen.
De laatste tijd heeft dit onderwerp veel aandacht gekregen in de media. Er zijn steeds meer meldingen van ernstige allergische reacties door acrylnagels, zowel bij consumenten als bij nagelstylisten. Dit benadrukt de noodzaak om bewuster om te gaan met producten die acrylaten bevatten en om goed te letten op mogelijke symptomen van allergie.
Take home message
Acrylaten zijn krachtige sensibilisatoren. Allergieën door acrylnagels vormen een groeiend probleem, mede door de brede toepassing in zowel cosmetica als medische hulpmiddelen. Het vermijden van contact met acrylmonomeren is essentieel. Professionals worden geadviseerd om beschermende handschoenen te dragen, zoals trilaminated polyethyleen handschoenen of 4H® plastic polymeerhandschoenen, om blootstelling te minimaliseren.
Door het wijdverbreide gebruik van acrylaten blijft de frequentie van sensibilisatie toenemen. Allergietesten, zoals patchtesten op acrylaten, zijn vaak noodzakelijk om de verantwoordelijke stoffen te identificeren. Het is belangrijk om consumenten en professionals te informeren over de risico’s van acrylaten, zodat allergische reacties door acrylnagelsen andere toepassingen zoveel mogelijk voorkomen kunnen worden.
Bronnen
Kucharczyk, M., Słowik-Rylska, M., Cyran-Stemplewska, S., Gieroń, M., Nowak-Starz, G., & Kręcisz, B. (2021). Acrylates as a significant cause of allergic contact dermatitis: new sources of exposure. Postepy dermatologii i alergologii, 38(4), 555–560. https://doi.org/10.5114/ada.2020.95848.
Voller, L. M., & Warshaw, E. M. (2020). Acrylates: new sources and new allergens. Clinical and experimental dermatology, 45(3), 277–283. https://doi.org/10.1111/ced.14093.
